Rejestr BDO - czym jest i kto musi się zarejestrować?

Przyszło nam żyć w specyficznych czasach. Trzeba to uznać za fakt. Jednak oczywiście bardzo często są to specyficzne czasy w pozytywnym tego słowa znaczeniu. Nigdy jeszcze w historii nie dążono do tak szeroko zakrojonych starań, aby ewidencjonować wszystko co się da, w tym również odpady, które są produkowane lub nawet przedmioty, które potencjalnie staną się odpadami i finalnie trafią do gospodarki. Jednak są to akurat bardzo dobre wieści i nie nazwałbym tego zbędną biurokracją, ani nikomu niepotrzebnym, dodatkowym obowiązkiem.

Co to jest rejestr BDO?

BDO to skrót od Baza Danych Odpadowych lub w dłuższym rozwinięciu, który znacznie więcej rozjaśnia: Baza danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami.

A czym tak w praktyce jest BDO? Jest to system funkcjonujący w Polsce od 24 stycznia 2018 roku opierający się na bazie danych firm i przedsiębiorców wprowadzających lub mogących wprowadzać do obiegu opakowania, produkty w nich oraz gospodarujących odpadami w gospodarce, a więc najprościej rzecz ujmując jest to ogólnokrajowy rejestr firm, które potencjalnie mogą generować nowe opakowania jednorazowe i inne odpady w gospodarce. Rejestr ten jest prowadzony w każdym województwie przez urzędy marszałkowskie poszczególnych regionów.

A czy to jest w ogóle komuś potrzebne? Z biurokratycznego punktu widzenia przedsiębiorcy zapewne nie, jednak mając na względzie ogół ogół obywateli, taki rejestr jest niezwykle ważny dla gospodarki, środowiska, społeczeństwa etc. Cywilizacyjnie stał się ogromnym krokiem w przód, ponieważ w dużej mierze pozwala on zapanować i objąć choć częściową kontrolą, stale rosnącą ilością śmieci i innych odpadów wprowadzanych do gospodarki. Na co dzień wielu z nas nawet nie zauważa, jak wiele odpadów każdy z nas wprowadza do obiegu, głównie z opakowań, czy innych elementów jednorazowych,, i to każdego dnia. Ciężko to nawet nazwać wprowadzeniem, ponieważ zastanówmy się jak wiele rzeczy wkładamy do opakowania, torebki, czy woreczka na chwilę, na przykład na czas transportu do domu, a potem po prostu je wyrzucamy- owoce, warzywa, pieczywo, ciasta, czy choćby dania na wynos. Mniejszy problem, gdy pojemnik jest papierowe, dzięki czemu jest znacznie mniej uciążliwe dla środowiska i łatwiejsze do ponownej obróbki lub gdy takie opakowanie (na przykład foliową reklamówkę) możemy ponownie (a nawet wielokrotnie) wykorzystać w przyszłości. W przeciwnym wypadku praktyczny żywot takiego produktu jest niewiele krótki i pominąć można sam proces oraz koszt jego produkcji (gdyby były nieopłacalne producenci z pewnością nie decydowaliby się na ich wytworzenie), największym kosztem, nie tylko finansowym, ale czasowym i ekologicznym, jest proces utylizacji i rozkładu takich artykułów, zwłaszcza tych wykonanych z tworzyw sztucznych. I to w tym miejscu pojawia się niezwykle ważna rola projektów takich jak właśnie rejestr BDO. Dzięki nim urzędy i instytucje odpowiedzialne za gospodarowanie naszymi odpadami mają bardziej dokładny wgląd w to, ile tak naprawdę śmieci trafia do naszej gospodarki, a trafia ich sporo: w 2023 roku według GUS w Polsce wyprodukowano niemal 13 450 000 ton odpadów komunalnych, z czego jedynie z czego jedynie 40% było zebrane selektywnie, czyli po prostu posegregowane, reszta natomiast odebrana została jako odpady zmieszane. Pocieszającym jest fakt, iż ten stosunek zmienia się na korzyść segregacji odpadów stosunku do roku wcześniejszego, gdzie śmieci zmieszanych było o ponad 80 000 ton więcej, przy niemalże identycznej ilości całkowitej.

Jasne, że duża część odpadów komunalnych odbierana jest z prywatnych gospodarstw domowych i osiedli, jednak oczywistym jest, iż to wyłącznie przedsiębiorcy wprowadzają opakowania i inne podobne produkty do obrotu i użytku, stąd najłatwiej tenże obieg monitorować zaczynając od źródła.

Inną zaletą prowadzenia takiego rejestru BDO jest zapobieganiu powstawania dzikich wysypisk śmieci, ponieważ przedstawiając w ogromnym uproszczeniu sposób działania rejestru BDO, przedsiębiorca zobowiązany jest wykazać ilość kupionych i sprzedanych produktów oraz rzeczy mogących stać się potencjalnymi odpadami. Oczywiście, gdy stosunek ten jest ujemny, przedsiębiorca taki zobowiązany jest wykazać gdzie podziała się owa różnica. Kwestię opłat i rozliczeń celowo pomijam, ponieważ jest to sprawa zbyt zawiła jak na dzisiejszą tematykę.

Podsumowując, wbrew sporadycznym obawom, BDO nie ma być kolejnym organem, czy też raczej narzędziem monitorowania i śledzenia przedsiębiorców i obywateli, ale przede wszystkim ma być kluczem do utrzymania nomen omen porządku w tej śmieciowej gałęzi gospodarki.

Kto musi się zarejestrować do BDO?

Wszyscy? I tak i nie. A raczej nie do końca, ponieważ rejestr dotyczy przedsiębiorców, którzy sprzedają produkty materialne i sprzedają je w opakowaniach lub ujmując to bardziej fachowo: wprowadzają opakowania do obiegu. Firmy te muszą dokonać wpisu do rejestru w odpowiednim dla swojego miejsca prowadzenia działalności urzędzie marszałkowskim. Podczas dokonywania wpisu uiścić należy opłatę początkową, odpowiednio: 100 zł dla mikroprzedsiębiorstw oraz 300 zł dla pozostałych działalności. Lista podmiotów, które podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru obejmuje także firmy budowlane, producentów, importerów i nabywców opakowań, a także organizacje wprowadzające opony, oleje, smary, baterie oraz sprzęt elektroniczny.

To jednak nie koniec opłat. Niezwykle ważnym elementem, a wręcz kluczowym pod kątem głównych założeń całego przedsięwzięcia, jest sprawozdawczość w każdym kolejnym roku działalności przedsiębiorstwa. Każdy właściciel firmy zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji sprzedanych produktów i opakowań, którą po zakończonym roku kalendarzowym przedłożyć musi w stosownym sobie urzędzie marszałkowskim, a następnie uiścić stosowne opłaty produktowe zgodnie ze złożonym sprawozdaniem. Wysokość tejże opłaty zależna jest od rodzaju opakowań, jakie chcemy rozliczyć, ich masy oraz poziomu recyklingu, jakiemu możemy je poddać. Każdy z tych poziomów ma określoną stawkę za kilogram wprowadzony na rynek.

Jak uzyskać wpis do rejestru BDO?

Tutaj sprawa jest niezwykle prosta: wszystko można, a nawet trzeba, załatwić on line. Trzeba jednak mieć na uwadze, że chcąc rozpocząć działalność, która podlegać będzie obowiązkowi takiego wpisu, należy go uzyskać na 30 dni przed jej rozpoczęciem. Wniosek elektroniczny znajdziemy bezpośrednio na stronie rządowej, czyli: www.rejestr-bdo.mos.gov.pl. Na stronie tej należy się zalogować i potwierdzić swoją tożsamość, jak to na tego typu stronach, najwygodniej zrobić to za pomocą Profilu Zaufanego, e-dowodu lub aplikacji mObywatel. Wniosek ten wypełniamy zgodnie z typem planowanej działalności, z kolei stosowny urząd marszałkowski, do którego wniosek ten skierujemy, ma 30 dni na jego rozpatrzenie. Drogą elektroniczną (w systemie BDO oraz mailowo) otrzymamy potwierdzenie decyzji, a także numer rejestrowy przypisany do naszego podmiotu.

Co to jest numer BDO?

Czym właściwie jest ten numer rejestrowy BDO? To pytanie zadaje sobie wielu przedsiębiorców, o czym świadczą wyniki wyszukiwania w przeglądarkach. Najprościej rzecz ujmując jest to indywidualny numer każdego podmiotu gospodarczego, który dokonał wpisu do rejestru bazy danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarowaniu odpadami, znanej szerzej jako baza BDO. Numer BDO jest jedną z elementarnych danych każdej zgłoszonej firmy, podobnie jak NIP czy REGON, świadczy o tym, że przedsiębiorca dokonał wszelkich niezbędnych formalności i zarejestrował się w elektronicznej bazie danych. Numer BDO składa się z 9 cyfr i nadawany jest przez urzędy marszałkowskie kolejno dla każdego nowego podmiotu w rejestrze.

Inną często kłopotliwą kwestią dla przedsiębiorców jest to, gdzie owy numer można odszukać. Do weryfikacji numeru BDO najlepiej użyć wyszukiwarki na stronie rządowej: https://rejestr-bdo.mos.gov.pl/Registry/Index, w której wystarczy podać numer NIP, aby wyszukać konkretny podmiot.

Ostatnią, jednak nie mniej ważnym zagadnieniem jest obowiązek umieszczania numeru rejestrowego BDO w odpowiednich dokumentach. Zgodnie z artykułem 63 Ustawy o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 podmioty zarejestrowane w rejestrze bazy danych odpadowych zobowiązane są do umieszczania numeru rejestracyjnego BDO na dokumentach związanych z prowadzoną działalnością. Co prawda przepis ten nie mówi wprost o jakie dokumenty dokładnie chodzi, jednak bez wątpienia za takie dokumenty uznać możemy:

• faktury VAT
• paragony fiskalne
• umowy kupna - sprzedaży

Są to podstawowe dokumenty związane ze sprzedażą, jednak wiele firm umieszcza tenże numer również na dokumentach, w których nie jest to wymagane, ponieważ niedopełnienie tego obowiązku obłożone jest rygorem sankcji karnych. Dobrym pomysłem jest również umieszczenie numeru rejestrowego BDO na pieczątce firmowej wraz z innymi niezbędnymi danymi firmy, na przykład tak jak robimy to my:

Czy CANTINO jest zarejestrowane w BDO?

Co prawda w pewnym sensie odpowiedź na to pytanie zdradziliśmy już wyżej, jednak by formalności stało się zadość, odpowiemy na to pytanie jeszcze raz: tak- CANTINO jako hurtownia opakowań jednorazowych, ale przede wszystkim jako jeden z liderów rynku w swojej branży oraz firma czująca wagę społecznej odpowiedzialności swojej działalności, również jest zarejestrowana w bazie danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami pod numerem 000301508.

Co również ważne, ponieważ często jesteśmy o to pytani przez osoby niewtajemniczone w obowiązujące przepisy, również podajemy tenże numer we wszystkich dokumentach gdzie jest to niezbędne, dla przykładu na naszych fakturach wygląda to mniej więcej tak:

W ramach podsumowania myślę, że pominąć można kwestie przepisów i ich przestrzegania lub nie, a swoją uwagę zwrócić na etyczną stronę prowadzenia swojej firmy oraz na coraz bardziej powszechny w naszym kraju CSR (społeczna odpowiedzialność biznesu). Żyjemy w czasach, w których ilość generowanych odpadów rośnie lawinowo, a czas ich rozkładu w wielu przypadkach to setki lat. Naukowcy oraz rządzący szukają coraz to nowszych sposobów, aby kolejne pokolenia nie utonęły pod stertami śmieci. Jednym z istotnych elementów właściwej gospodarki odpadami jest możliwie najbardziej dokładne ich ewidencjonowanie, co nie tylko pomoże nimi właściwie zarządzać, ale również pozwoli zlokalizować główne ich źródła, a wówczas podjąć właściwe działania prewencyjne.

Jak widać jest to więc niewielka rzecz, którą każdy z nas może zrobić, która przynieść może ogromne skutki.